Bashkir language

Bashkir
башҡорт теле, başqort tele, باشقۇرت تئلئ
Native to Russia
Region mainly in Bashkortostan
Ethnicity Bashkirs
Native speakers
 1.2 million (2010 census)[1]
Turkic
Cyrillic, Latin, Arabic
Official status
Official language in

 Russia

Language codes
ISO 639-1 ba
ISO 639-2 bak
ISO 639-3 bak
Glottolog bash1264[2]

Geographic distribution of Bashkir language in the Russian Empire according to 1897 census

The Bashkir language (Башҡорт теле, başqort tele, باشقۇرت تئلئ, pronounced [ˈbaʂqʊrt teˈle]) is a Turkic language belonging to the Kipchak branch. It is co-official with Russian in the Republic of Bashkortostan and has approximately 1.2 million speakers in Russia. Bashkir has three dialects: Southern, Eastern and Northwestern.

Speakers

Speakers of Bashkir mostly live in the Russian republic of Bashkortostan. Many speakers also live in Tatarstan, Chelyabinsk, Orenburg, Tyumen, Sverdlovsk and Kurgan Oblasts and other regions of Russia. Minor Bashkir groups also live in Kazakhstan and other countries.

Orthography

The Bashkirs in ancient times used the Old Turkic alphabet. After the adoption of Islam, which began in the 10th century and lasted for several centuries, the Bashkirs began to use Turki as a written language. Turki was written in a variant of the Arabic script.

In 1923, a writing system based on the Arabic script was specifically created for the Bashkir language. At the same time, a Bashkir literary language was created, moving away from the older written Turkic influences. At first, it used a modified Arabic alphabet. In 1930 it was replaced with a Latin-based alphabet, which was in turn replaced with an adapted Cyrillic alphabet in the winter of 1938.

The modern alphabet used by Bashkir is based on the Cyrillic script, with the addition of the following letters: Ә ә [æ], Ө ө [œ], Ү ү [y], Ғ ғ [ɣ], Ҡ ҡ [q], Ң ң [ŋ], Ҙ ҙ [ð], Ҫ ҫ [θ], Һ һ [h].

Bashkir alphabet (Башҡорт әлифбаһы)

А а (а)[a]
Б б (бэ)[b]
В в (вэ)[w], [v] in loanwords
Г г (гэ)[a]
Ғ ғ (ғы)[ʁ]
Д д (дэ)[d]
Ҙ ҙ (ҙ)[ð]
Е е (йе)[e], [je]
Ё ё (йо)[jo]
Ж ж (жэ)[ʒ]
З з (зэ)[z]
И и (и)[i]
Й й (short и)[j]
К к (ка)[k]
Ҡҡ (ҡы)[q]
Л л (эль)[l]
М м (эм)[m]
Н н (эн)[n]
Ң ң (эң)[ŋ]
О о (о)[o]
Ө ө (ө)[ø]
П п (пэ)[p]
Р р (эр)[r]
С с (эс)[s]
Ҫ ҫ (ҫэ)[θ]
Т т (тэ)[t]
У у (у)[u]
Ү ү (ү)[y]
Ф ф (эф)[f]
Х х (ха)[χ]
Һ һ (һа)[h]
Ц ц (цэ)[t͡s]
Ч ч (чэ)[t͡ʃ]
Ш ш (ша)[ʃ]
Щ щ (ща)[ɕ]
Ъ ъ (silent, prevents palatalization of the preceding consonant)
Ы ы (ы)[o]
Ь ь (silent, slightly palatalizes the preceding consonant)
Э э (э)[e]
Ә ә (ә)[æ]
Ю ю (йу)[ju]
Я я (йа)[ja]

Phonology

Vowels

Bashkir vowel phonemes
Front Back
unrounded rounded unrounded rounded
Close i y ɯ u
Mid e ø o
Open æ a

Consonants

Bashkir consonant phonemes
Labial Dental/
Alveolar		 Postalveolar Palatal Velar Uvular Glottal
Nasal m n ŋ
Plosive voiceless p t k (q)
voiced b d ɡ
Fricative sibilant voiceless s ʂ ɕ
voiced z ʐ
non-sibilant voiceless f θ χ h
voiced v ð ʁ
Trill r
Approximant l j w

Grammar

A member of the Turkic language family, Bashkir is an agglutinative, SOV language.[3] A large part of the Bashkir vocabulary has Turkic roots; and there are many loan words in Bashkir from Russian, Arabic and Persian sources.

Declension of nouns

Case father mother child dog cat
Singular Nominative ата ata әсәй äsäy бала bala эт et бесәй besäy
Genitive атаның atanıñ әсәйҙең äsäyźeñ баланың balanıñ эттең etteñ бесәйҙең besäyźeñ
Dative атаға atağa әсәйгә äsäygä балаға balağa эткә etkä бесәйгә besäygä
Accusative атаны atanı әсәйҙе äsäyźe баланы balanı этте ette бесәйҙе besäyźe
Locative атала atala әсәйҙә äsäyźä балала balala эттә että бесәйҙә besäyźä
Ablative атанан atanan әсәйҙән äsäyźän баланан balanan эттән ettän бесәйҙән besäyźän
Plural Nominative аталар atalar әсәйҙәр äsäyźär балалар balalar эттәр ettär бесәйҙәр besäyźär
Genitive аталарҙың atalarźıñ әсәйҙәрҙең äsäyźärźeñ балаларҙың balalarźıñ эттәрҙең ettärźeñ бесәйҙәрҙең besäyźärźeñ
Dative аталарға atalarğa әсәйҙәргә äsäyźärgä балаларға balalarğa эттәргә ettärgä бесәйҙәргә besäyźärgä
Accusative аталарҙы atalarźı әсәйҙәрҙе äsäyźärźe балаларҙы balalarźı эттәрҙе ettärźe бесәйҙәрҙе besäyźärźe
Locative аталарҙа atalarźa әсәйҙәрҙә äsäyźärźä балаларҙа balalarźa эттәрҙә ettärźä бесәйҙәрҙә besäyźärźä
Ablative аталарҙан atalarźañ әсәйҙәрҙән äsäyźärźän балаларҙан balalarźañ эттәрҙән ettärźän бесәйҙәрҙән besäyźärźän

Declension of pronouns

Interrogative pronouns Personal pronouns
Case who what Singular Plural
I you (thou) he, she, it we you they
Nominative кем kem нимә nimä мин min һин hin ул ul беҙ beź һеҙ heź улар ular
Genitive кемдең kemdeñ нимәнең nimäneñ минең mineñ һинең hineñ уның unıñ беҙҙең beźźeñ һеҙҙең heźźeñ уларҙың ularźıñ
Dative кемгә kemgä нимәгә nimägä миңә miñe һиңә hiñe уға uğa беҙгә beźgä һеҙгә heźgä уларға ularğa
Accusative кемде kemde нимәне nimäne мине mine һине hine уны unı беҙҙе beźźe һеҙҙе heźźe уларҙы ularźı
Locative кемдә kemdä нимәлә nimälä миндә mindä һиндә hindä унда unda беҙҙә beźźä һеҙҙә heźźä уларҙа ularźa
Ablative кемдән kemdän нимәнән nimänän минән minän һинән hinän унан unan беҙҙән beźźäñ һеҙҙән heźźäñ уларҙан ularźan
Demonstrative pronouns
Case Singular Plural
this that these those
Nominative был bıl ошо oşo шул şul теге tege былар bılar ошолар oşolar шулар şular тегеләр tegelär
Genitive бының bınıñ ошоноң oşonoñ шуның şunıñ тегенең tegeneñ быларҙың bılarźıñ ошоларҙың oşolarźıñ шуларҙың şularźıñ тегеләрҙең tegelärźeñ
Dative быға bığa ошоға oşoğa шуға şuğa тегегә tegegä быларға bılarğa ошоларға oşolarğa шуларға şularğa тегеләргә tegelärgä
Accusative быны bını ошоно oşona шуны şunı тегене tegene быларҙы bılarźı ошоларҙы oşolarźı шуларҙы şularźı тегеләрҙе tegelärźe
Locative бында bında ошонда oşonda шунда şunda тегендә tegenda быларҙа bılarźa ошоларҙа oşolarźa шуларҙа şularźa тегеләрҙә tegelärźä
Ablative бынан bınan ошонан oşonan шунан şunan тегенән tegenän быларҙан bılarźan ошоларҙан oşolarźan шуларҙан şularźan тегеләрҙән tegelärźän

References

  1. ↑ Bashkir at Ethnologue (18th ed., 2015)
  2. ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian, eds. (2016). "Bashkir". Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  3. ↑ "Overview of the Bashkir Language". Learn the Bashkir Language & Culture. Transparent Language. Retrieved 4 Nov 2011.

Further reading

External links

Bashkir edition of Wikipedia, the free encyclopedia
Wikivoyage has a travel guide for Bashkir phrasebook.
This article is issued from Wikipedia - version of the 11/18/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.